1936: Ο Μάης των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης

του Φοίβου Τσικλιά  

  Ο Μάης του 1936 υπήρξε μία από τις ηρωικότερες, αλλά ταυτόχρονα και από τις τραγικότερες, στιγμές του εργατικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη. Οι μαχητικές απεργίες των καπνεργατών της πόλης συγκλόνισαν όλη τη χώρα, για να καταπνιγούν τελικά στο αίμα.

  Κατά τη δεκαετία του 1930, η Ελλάδα βρισκόταν σε δεινή οικονομική κατάσταση. Το κραχ του 1929 και η στάση πληρωμών της χώρας το 1932 από κοινού με τη Μικρασιατική καταστροφή, είχαν δυσχεράνει τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας της εργατικής τάξης. Οι παραπάνω παράγοντες μαζί με την ύπαρξη πλήθους φτηνών εργατικών χεριών μεταξύ των προσφύγων, είχαν οδηγήσει τα ημερομίσθια σε δραματική πτώση. Τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας στον κλάδο των καπνεργατών, είχαν οδηγήσει πολλούς στο να εργάζονται αμισθί, μόνο για την εξασφάλιση της περίθαλψης.

  Την 29η Απριλίου 1936, προχωρούν σε απεργία διαρκείας 12.000 καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, με τη στήριξη της Πανελλήνιας Καπνεργατικής Ομοσπονδίας και της, ελεγχόμενης από το ΚΚΕ, Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος. Βασικό τους αίτημα η αύξηση του ημερομισθίου από τις 75 στις 135 δραχμές, με βάση τη “σύμβαση Παπαναστασίου” του 1924, την οποία δεν εφάρμοζαν οι καπνέμποροι.

  Πολύ σύντομα οι κινητοποιήσεις εξαπλώνονται σε όλη τη χώρα. Στις 30 Απριλίου απεργούν τα σωματεία καπνεργατών Δράμας και Καβάλας, για να ακολουθήσουν στις 2 Μαΐου δεκάδες άλλα σωματεία, μεταξύ των οποίων του Αγρινίου, της Κομοτηνής, της Ξάνθης, του Λαγκαδά, της Καρδίτσας και του Πειραιά. Την 5η Μαΐου προχωρούν σε απεργία συμπαράστασης και άλλα σωματεία της Θεσσαλονίκης, όπως της κλωστοϋφαντουργίας και των χαρτεργατών.

  Στις 8 Μαΐου, η χωροφυλακή προσπαθεί να εμποδίσει πορεία απεργών που κατευθύνονταν στο Διοικητήριο. Όταν αποτυγχάνουν, πυροβολούν κατά του άοπλου πλήθους. Στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα, τα οποία ενισχύονται τόσο από άλλες πορείες όσο και από κατοίκους της πόλης.

  Την επομένη, 9 Μαΐου, η απεργία γενικεύεται, με τη συμμετοχή 25.000 εργατών, βιοτεχνών, επαγγελματιών και φοιτητών. Την ίδια ημέρα κορυφώνεται και η καταστολή, με τη χωροφυλακή να επιτίθεται βίαια κατά των συγκεντρώσεων, δολοφονώντας δώδεκα διαδηλωτές. Το μεσημέρι τη διατήρηση της τάξης αναλαμβάνει ο στρατός, με στρατιώτες να περιφρουρούν τα αστυνομικά τμήματα, το Γ' Σώμα Στρατού να βρίσκεται σε επιφυλακή και μια σειρά αντιτορπιλικών να καταπλέουν στο λιμάνι. Παρά την απαγόρευση των συγκεντρώσεων, ο λαός της πόλης συγκεντρώνεται στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, όπου εγκρίνει ψήφισμα υπέρ της τιμωρίας των ενόχων της δολοφονίας των απεργών. 

  Η συνέχεια του άρθρου στο brigada.gr